Karadağ 2006 yılındaki bağımsızlığından beri iş kurmanın ve iş yapmanın kolay olduğu yatırımcı dostu bir yer olarak tanınmak için inanılmaz derecede sıkı çalıştı.Hükümet ticaret ve iş engellerini başarılı bir şekilde ortadan kaldırdı ve ekonomisini uluslararası yatırımcılara açmak için şeffaf bir ortam oluşturdu. Gösterilen bu kararlılık yatırımcıları kendine çekiyor. 100’den fazla ülkeden yatırımcı rekabetçi vergi sisteminin ve jeopolitik konumunun güzelliklerinden oldukça hoşnut. Karadağ önemli bir konumda yer almaktadır, barısında İtalya ve kuzeyinde yer alan AB üyesi ülke Hırvatistan’ın arasında yer alır.
Bir yatırımcı olarak kesinlikle istikrara ve güvenliğe değer verirsiniz. Karadağ’a geldiğinizde bütün sınır komşu ülkeleri ile mükemmel ve dostane ilişkileri olan bür ülke göreceksiniz. Karadağ’ı Avrupa ekonomik ve politik blok’una ve Avrupa Atlantik Güvenlik Topluluğuna sokmaya çalışan bir hükümet ile karşılaşacaksınız. Aslında 2017’den beri Karadağ tam NATO üyesidir ve 2025 yılından önce de bir AB ülkesi olacaktır.
Karadağ’daki yabancı şirketler yerel şirketlerin gördüğü muamelenin aynısını görür. Yabancı şirketler Karadağ’da 100% yerli bir kuruluş sahibi olabilirler. Her hangi bir kısıtlama ve sınırlama olmaksızın, karlarını ve kar paylarını ülkelerine gönderebilirler. Muhtemel bir iş engeli olmaksızın, şunu görmek şaşırtıcı değildir; yatırımcıların çoğu 2.kez ve 3.kez yatırım yaparak geri dönerler.
Aslında Karadağ düşük ve sabit vergili iş dostu bir ekonomik ottam sunar ve bu sayede Karadağ’da iş kuran yatırımcılar istikrarlı bir para birimi olan EURO ile birlikte muazzam bir ekonomik özgürlüğün tadını çıkarırlar. EURO kullanımı finansal sermaye akışının istikrarlı olmasını sağlar ve bu sayede işlem maliyetleri de azalır. Enflasyon doğuran baskılar olmaksızın, ekonomi tahmin edilebilir bir şekilde ve istikrarlı olarak büyür. Bu durum, Türkiye gibi enflasyonu kontrol altına almak için olağan üstü önlemler alan ülkeler ile karşılaştırıldığında çok büyük bir fayda sağlar.
2019 Nisan ayında, Moody’s Karadağ’ın pozitif B1 kredi profilinin nispeten yüksek gayri safi milli hasıla ile desteklendiğini ve yakında AB’ye katılacağını belirtti. Devlete ait olan işletmelerin yaklaşık olarak %90’ı çoktan özelleştirildi.
6.İş Türleri
Karadağ’da iş kurma süreci ortalama olarak 7 – 10 iş günü sürer. Ticari kuruluş yasasına göre aşağıda yer alan iş faaliyeti türleri arasından seçim yapabilirsiniz:
- Limited Şirket (D.O.O)
- Girişimci
- Genel Ortaklık (G.O)
- Sınırlı Ortaklık (S.O)
- Anonim Şirket (A.Ş)
- Yabancı bir şirketin bölümü
1.Limited Şirket LTD (D.O.O)
Diğer ülkelerde olduğu gibi, Karadağ’da iş kurmak isteyen uluslararası ve yerel iş insanları için bu en popüler seçenektir. Her hangi bşr yabancı şirket veya yabancı vatandaş Karadağ’da LTD şirket açabilir. Sadece 1€ gibi çok düşük bir başlangıç gereksinimi olduğu için küçük şirketler için bu iyi bir seçimdir ve sadece 1 kişi ile kurulabilir. Bu LTD şirketteki tek ortak veya yönetici siz olabilirsiniz. Dahası Karadağ’da yaşayan ve şirket tarafından maaşı (minimum) ödenen bir yetkili müdür gereksinimi vardır.
- Kuruluş sermayesi sadece en az 1€
- Kendinizi çalışan veya yetkili müdür olarak işe alarak istihdam bazında oturma izni alabilirsiniz
- Kendinize ayda en az 130€ maaş ödeyerek sağlık sigortasından faydalanabilirsiniz
2.Girişimci
Bir girişimci olarak siz kendi kendinize kar amaçlı iş faaliyetleri yürüten bir gerçek kişisiniz. Kişisel sorumlulukarı önlemek için yapılandırılabilecek bir şirketten farklı olarak, girişimci olarak siz iş faaliyeti gerçekleştirirken kazandığınız bütün varlıklardan sorumlusunuzdur. Minimum bir sermaye gereksinimi yoktur.
Eğer kendi adınız veya ünvanınız altında iş yapmıyorsanız, o ismi Karadağ Ticaret Mahkemesinin Merkezi Kayıt (CRPS)’ına kayıt ettirmek zorundasınız. İhtiyacınız olan şeyler:
- Nüfus cüzdanınız
- Tamamen doldurulmuş kayıt formu
- Kayıt ücretinin ödenmesi
- Resmi Gazete’de bildiri yapılması için idari ücretin ödenmesi
Bunlar istatistiksel amaçlar ile yapılır ve bunların ardından bir kayıt belgesi alacaksınız. Bu belge iş faaliyeti gerçekleştirebileceğinize dair bir onay belgesi değildir.
3.Genel Ortaklık (G.O)
Bir Genel Ortaklık, en az iki gerçek veya tüzel kişinin kar yapma amacıyla anlaşmalarıdır.Genel bir ortaklıkta ortakların her birinin varlıkları ve karları vardır ve ayrıca sınırsız kişisel finansal ve yasal sorumlulukları vardır. Bu genellikle şu anlama gelmektedir; şirketin borçları ortaklar tarafından ödenmelidir. Minimum bir eşitlik gereksinimi yoktur.
4.Sınırlı Ortaklık (S.O)
Genel Ortaklıktan farklı olarak, Sınırlı Ortaklıkta ortakların meydana gelen iş borçlarından dolayı sınırlı sorumlulukları vardır. Sınırlı Ortaklıkta ortaklardan en az biri “genel ortak” olarak kabul edilir ki bu ortak iş kararlarını verir ama iş borçlarından kişisel olarak sorumludur. Genel ortak’ın yanı sıra, Sınırlı Ortaklıkların en az bir tane sınırlı ortağı vardır ve bu ortak şirkette yatırımcıdır ama kişisel olarak iş borçlarından sorumlu değildir ve günlük iş faaliyetlerinde söz hakkı yoktur. Genel Ortak veya Sınırlı Ortak gerçek veya tüzel bir kişilik olabilir. Minimum bir eşitlik gereksinimi yoktur.
5.Anonim Şirket (A.Ş)
Anonim Şirket en az iki kurucusu olan bir şirkettir ve şirketin varlık payları şirkette hisse sahibi olmak için ortaklar tarafından satın alınabilir.Hissedarlar gerçek veya tüzel kişi olabilirler. Her bir hissedar kendi üzerine düşen paydan şirket bölümünün sahibidir.
Anonim Şirketinde bir yatırımcı olarak, şirketin yükümlülüklerinden sorumlu değilsiniz fakat şirkete yatırım yaptığınız sermaye miktarından sorumlusunuz. Minimum sermaye gereksinimi 25.000 Euro’dur. Şirketinizin isminde “AŞ” yer almalıdır. Başvuru için aşağıdakiler de gerekmektedir:
- Kuruluş Yasası ( Kuruluş Anlaşması)
- Bir şirketin Kuruluş Sözleşmesi (Tüzük)
- Bütün yönetim kurulu üyelerinin ve yöneticilerin isim listesi
- Hisselerin halka arzı için prospektüs’ün Güvenlik Komisyonu onayını alması
Bütün bankalar, borsalar, sigorta şirketleri Anonim Şirket olarak kayıt edilmek zorundadır. Bu Karadağ’da iş kurmak isteyen büyük yatırımcılar içindir.
6.Yabancı bir şirketin bölümü
Karadağ topraklarında kurulmamış fakat Karadağ toprakları içerisinde iş faaliyeti gösteren bir şirket bu iş faaliyetlerini iş kayıt prosedürlerinden sorumlu olan Ticaret Mahkemesi Merkezi Kayıt CRPS)’a 30 gün içinde kayıt ettirmek zorundadır (www.crps.me). CRPS’nin içerisinde bütün kayıtlı şirketlerin, finansal kiralama sözleşmelerinin ve ipoteklerin de yer aldığı elektronik bir veri tabanı vardır. Başvurunuzda olması gerekenler:
- Yabancı şirketin tüzüğünün onaylanmış ve tercüme edilmiş bir kopyası
- Kendi ülkenizden alınmış kayıt sertifikası ve uygun finansal raporlar
Gereksinimler ve Kuruluş Süreci
Bir kurucu olarak şirket isminizin benzersiz olduğundan ve başka bir Karadağ şirketi tarafından kullanılmadığından emin olun. Ayrıca temel iş faaliyetiniz konusunda da açık olun. Eğer temel olarak başka ülkelerden ithalat yapacak iseniz ilk amacınızın ithalat olduğunu belirtiniz. Eğer ev inşa ediyorsanız, öncelikli amacınız inşaat olmalıdır.
Karadağ yasalarına göre bütün gerekli evrakları gönderdiğinizde bir banka hesabı açtırmanız ve vergi yetkililerine kayıt olmanız gerekiyor. Vergi yetkilileri tarafından size bir PIB (Vergi Kimlik Numarası) ve KDV (Katma Değer Vergisi) verilecek.
Banka Hesabı Açma
Banka çalışanlarına şu belgeleri göstermeniz gerekiyor:
– Şirkete ait bir banka hesabı açmak için feragat belgesi
– CRCC kayıt onayı
– Şirket Kuruluş Sözleşmesinin onaylanmış örneği
– Şirket yöneticisinin kişisel olarak imzalaması gereken imza örneği kartı
– OP formu ( Şirketi temsil edecek yetkili kişinin onaylanmış imzası ) Onaylama işleni Noter tarafından yapılır
– Şirketteki yetkili kişilerin kimlik kartlarının fotokopileri
– Tamamlanmış PIB kaydı
Banka hesapları şirket kayıt olduktan sonra açılır. Karadağ yasalarına göre Vekalet ile banka hesabı açma işlemi gerçekleştirilememektedir, bu yüzden kurucu veya yetkili yönetici bu işlemi bizzat gerçekleştirmelidir.
Şirket Kaşesi ve Mührü
Bu günlerde Karadağ’da iş faaliyetleri gerçekleştiren şirketler için mühür kullanımı zorunlu tutulmamıştır. Ama banka hesabı açmaya gittiğinizde, bankalar bunu hala istiyorlar.Mühür genellikle yuvarlak şekildedir ve şirket bilgileri üzerinde yer alır. Kaşe ise genellikle dikdörtgen şeklindedir ve kaşede şirket bilgilerinin yanı sıra arşivleme için kullanılan bir referans numarası yer alır.
İş Bölümleri
Zanaat İşleri
Bir zanaatçı mısınız? Eğer emin değilseniz Karadağ’da zannat bölümüne denk gelen bütün iş faaliyetlerini görmek için buraya tıklayabilirsiniz. Zanaat işleri iki bölüme ayrılmıştır: basit ve karmaşık zanaatler. Eğer karmaşık bir zanaat iş faaliyeti gerçekleştirmek istiyorsanız, bir lise mesleki eğitim diploması göstermeniz gerekecek, basit zanaatler için her hangi bir eğitim belgesi göstermenize gerek yoktur.
Ticaret İşleri
Karadağ yasalarına göre ticaret’e giren her şeyi öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz. Aslında şunu göreceksiniz; ticaret fiziksel veya dijital olabileceği gibi aynı zamanda toptan yada perakende de olabilir.
Konaklama İşleri
Bu listede konaklama faaliyetleri bölümüne giren bütün faaliyetler yer almaktadır. Konaklama hizmetleri turizm yasasına göre düzenlenir.
Şirketimiz size kurmak istediğiniz her türlü iş faaliyeti konusunda yardımcı olacaktır.
Şirket Kurma Sürecinin Özeti
- Karadağ’da kurmak istediğiniz iş konusunda Adricom ‘a başvurunuz
- Bütün gerekli evrakları toplayınız
- Kuruluş belgelerinin imza ve noter işlemlerini tamamlayınız
- CRCC ile şirket kaydını yapınız
- Kaşe ve mührünüzü oluşturunuz
- Bir Karadağ ticari bankasından şirket adına banka hesabı açınız
Muhtemel maliyet ve vergilerin incelenmesi
- Yetkili yönetici’nin sosyal güvenlik ve emeklilik masrafları: 130 € / Ay
- Ayda 80 € dan başlayan muhasebe hizmetleri
- Yılda 18.000 € yu alan ciro için %21 KDV oranı
- Bireysel ve şirket gelirleri için % 9 sabit vergi